Hiếm nở chóng tàn-Corpse Flower (Xác hoa)-Titan Arum

Hiếm nở chóng tàn- Xác hoa (Corpse Flower) –Titan Arum

Y Nguyên-Mai Tran

Thành phố Melbourne được mệnh danh là thành phố của vườn hoa ở Úc.  Vườn  Bách thảo, Royal Botanical Gardens nằm ngay trong thành phố , nổi tiếng trên thế gìới,  là một trong những địa điểm thu hút khách du lịch nhiều nhất khi họ đến tiểu bang Victoria, địa thế vườn bách thảo bao quanh bởi những vườn hoa nhỏ hơn tạo thành một “ốc đảo” thiên nhiên, yên tỉnh,  nơi nghĩ chân lý tưởng, rộng 38 mẩu (ha) với nhiều hồ nước và sân thảm cỏ xanh với những con đường viền hoa hay các loại thực vật. Có khoảng 52 ngàn cây cỏ của khoảng 10 ngàn giống loại khắp nơi trên thế giới từ môi trường ôn đới đến sa mạc, có những cây to đến hàng trăm năm, thảo mộc quý hiếm đến những loại thảo mộc gia vị như rau râm, rau thơm, rau húng…

Hình 1. Royal botanical gardens. Melbourne, Victoria, Australia..

Được thiết lập vào năm 1846, nhưng mùa Giáng sinh năm 2012, đặc biệt vườn bách thảo đã chứng kiến lịch sữ  diển ra- Hoa Titan Arum nở lần đầu tiên  sau một thời kỷ chăm sóc đặc biệt trong nhà kính (glasshouse).

Hính 2 Người xem hoa, phải xếp hàng dài hơn 2km.

Đây là một cơ hội hiếm có nên người đến xem phải xếp hàng đợi hàng giờ trước  khi nhà kiếng mở mà người viết cũng không thể bỏ qua. Trong bài viết Sắc màu hoa nhớ, người viết đã đến thăm nơi đây  lúc TitanArum  là  (cây) lá. Titan Arum tên khoa học  Amorphophallus titanum là một loài hoa hiếm quý có nguồn gốc ở  miền Tây đảo Sumatra  (Indonesia, Nam Dương). Hoa phải trồng từ 3-7 năm mới  ra hoa và hoa chỉ nở trong 2-3 ngày rồi héo tàn. Trong môi trường thiên nhiên hoa nở bất thường nên rất hiếm người thấy. Năm 1878, nhà thảo mộc học người Ý  Odoardo Beccari,  đã khám phá hoa này trong rừng sâu nhiệt đới trên đảo Sumatra.

Hoa còn được gọi là Corpse Flower (tạm dịch là Xác hoa). Titan Arum bắt đầu tử thân củ hành (tuber,corm) sau  đó chỉ phát triển thành lá hoặc hoa . Nếu là lá thì chỉ có một lá với cuống lá giống như thân cây màu xanh có đốm trắng và những nhành lá nhỏ phụ (sub-leaves).  Cây lá này sống khỏang 1 năm thì tàn rụi. Cứ 3 đến 7 năm thì củ lại lên hoa-hoa hình mo (như mo  cau), nếu môi trường thích hợp, hoa có thể cao đến 3m, phần bông mo  ( spadix)  tự phát sức nóng khi hoa nở, phía đáy của mo  bao quanh spadix là những hàng hoa đực nằm trên và hoa cái nằm phía dưới , khi hoa nở có toát ra mùi hôi thúi  (mùi của xác chết-vì thế hoa còn gọi là corpse flower (tạm dịch là xác hoa)). Chính hơi nóng đã giúp mùi hôi thúi xông ra xa hơn  để thu hút côn trùng đến thụ phấn.

Mùi xông ra mạnh nhất khi phần mo (spathe) giương sau 8-10 tiếng đồng hồ. Sau đó khoảng 2 hoặc 3 ngày thì phần mo (spathe) sẽ héo tàn, theo sau là bông mo (spadix).

Hình 3. Hoa nở trong nhà kiếng (Glasshouse). Royal botanical garden  Melbourne 27Dec2012

Hình 4. Hoa đực  (màu vàng)  nằm trên và hoa cái nằm dưới chung quanh mo hoa (spadix). Hoa cái nở trước hoa đực một hay hai ngày đễ tránh tự thụ phấn.

Hình 5 . Vòng đời (life cycle) của Xác Hoa (Titan Arum).

Trong ảnh, mủi tên màu hồng là chu kỳ sinh sản tức là hoa phát triển từ củ, mang hoa kết trái. Màu xanh biểu thị chu kỳ chỉ sinh ra lá (một chiếc lá mà thôi) , rồi tàn trong  vòng 1 năm.

Nguồn từ http://botit.botany.wisc.edu/Titan_Arum_Archive/index.html với chú thích tiếng Việt  của người viết

Hình 6. Titanum Arum lá, hoa và trái

Hình 7. Lá của Titan Arum-Xác hoa (Corpse flower)

Cây lá Titan Arum, cuống lá giống như thân cây màu xanh có đốm trắng và chiếc lá phát triển thành những chùm nhánh lá nhỏ. Cả lá (cây lá) chỉ sống đến 12 tháng rối tàn rụi, năm sau lại mọc lên. Chừng 3-7 năm lại mọc hoa thay lá, nếu điều kiện môi trường thích hợp.

Titan Arum là một loài hoa hiếm qúy, hiện nay giống này đang được tìm cách bảo tồn và phát triển tại nhiều đại học và vuờn bách thảo lớn trên thế gìới.

Xem Video trên youtube http://www.youtube.com/watch?v=t61Tym6Fc8s&feature=youtu.be

Y Nguyên Mai Trần 15Jan2013