Ấn tượng về Mạc tư khoa-Moscow

                                                                Ấn tượng về Mạc tư khoa-Moscow

Y Nguyên Mai Trần

Moscow-Moskva (phiên âm theo tiếng đọc của người Nga)  dần dần hiện ra qua cửa kính trên chuyến tàu điện cao tốc từ St Petersburg (mất 5 giờ),  khung trời của một thành phố lớn với những kiến trúc lẫn lộn đây đó là những ngôi thánh đướng màu sắc với nóc hình củ hành tây, lóng lánh vàng kề cận với những toà nhà nhiếu tầng của thế kỹ 21. Những tòa nhà xây dựng thời Soviet, đồ sộ nhưng không tao nhã, giống như bánh cưói nhiều tầng màu xám chen lẫn những kiến trúc đền đài thế kỹ 18.  Xe chạy vào sân ga trong cảnh nhộn nhịp nhưng khá trật tự sau đó chúng tôi được chuyển vào xe bus đi về trung tâm thành phố.

Cuối cùng rồi cũng đến một nơi mà bao lần “muốn đến rồi thôi”, có gì không yên tâm như du hành những xứ Âu Châu. Moscow đang hối hả, xe hơi chen chút mọi nẻo đường, chậm nhưng vẩn thông lưu- Cô hướng dẩn như đọc được ý nghĩ của mọi người

-Ngày nào cũng như vầy, quen rồi

Còn trẻ nhưng khá lưu loát tiếng Anh, tóm lược về Moscow  và chương trình cho đoàn ngày sau. Có điều chúng tôi vẩn thắc mắc, đêm tiệc chia tay ở St Petersburg thì bà hướng dẫn cũng cho biết  bà sẻ trở lại Đan Mạch sau khi chia tay chúng tôi ở khách sạn ở Moscow, chúng tôi  phải tự lo sau khi được vào thăm Red Square  (công trường Đỏ) và Kremlin (điện Cẩm Linh) với cô hướng dẫn viên mới . Bà nói thêm, nếu muốn đi xem những nơi khác thì nhờ cô hướng dẫn viên tổ chức giúp. Hình như ở Moscow, lối làm việc ở đây “tốt  và uyển chuyển hơn”  là để cho những công ty người Moscow “quản lý”  những việc đi xem thắng cảnh tự chọn

Khách sạn chúng tôi nằm trên đường Tverskaya  Ulitsa,  đại lộ chính của Moscow đi thẳng đến  Red Square, đi bộ khoảng 20 phút, đi xe điện ngầm 1 trạm, nên chúng tôi quyết định “tự lực cánh sinh “.

St Petersburg cũng như Moscow là hai thành phố lớn nhất ở Nga, cả hai cũng la trung tâm văn hoá lịch sữ, thương mại và tài chính. Moscow được thành lập, lâu đời hơn  1147, dân số chính thức hiện nay  khoảng 15 triệu người, còn là trung tâm chính trị, giao thông, giáo dục cả nước.  So với Moscow thành phố St Petersburg hiền hoà, ít náo nhiệt hơn có thể so sánh một cách lỏng lẻo như Hà Nội và Saigon. Nếu St Petersburg có sông Neva chảy qua thành phố, thì ở Moscow có sông Moscow, sông hoà hợp bới hai nhánh sông  Volga và Oka.

Cũng nên biết, Peter the Great I, vị Nga hoàng  nổi tiếng có công lớn xây dựng đế quốc Nga  đã di chuyển thủ đô về St Petersburg để tiện viêc phát triển kỹ nghệ nặng đóng tàu và hàng hải từ thế kỹ 18. Nơi đây chúng ta thấy những cung điện và kiến trúc tầm cở quốc gia đều nằm ở St Petersburg vì thế khi Lenin chuyển thủ đô trở lại Moscow sau cuộc cách mạng tháng 10, 1918 thì thành phố Moscow  đang ở vị thế chậm phát triển.  Thời cộng sản, những đền đài , thánh đường không đươc chăm sóc, hoặc biến thành kho chứa hàng có khi bị xoá bỏ hoàn toàn, kiến trúc xưa bị thay thế bới những khu nhà tập thể, vĩ đại gọi là kiến trúc Stalin. Sau 1990 may mắn thay, nhiếu đền đài , thánh đường  được khôi phục , trùng tu hoặc xây lại.  Moscow mang một bộ mặt tầm cở hơn, hiện đại hơn bên cạnh những tòa nhà như bánh cưới thời Stalin, cũng là nơi thu hút du khách (toà nhà Bộ Ngoại Giao,  Moscow National University…)

Moscow

Ngày đầu,  sau khi lấy phòng , giàn xếp mọi chuyện xong thì đồng hồ trên tay đã 6pm, chúng tôi quyết định “thám hiểm” và kiếm ăn, khổ nổi ra khỏi khách sạn là biết mình ở xứ lạ ngay (không phải xứ  “La” kia đâu nhá), vì nguời  Nga không xử dụng tiếng Anh nhiều, kể cả hiệu ăn , hàng quán, phương tiện và dịch vụ công cộng-Phải chăng vì kinh doanh khuyến mãi du lịch còn yếu kém, huấn luyện và kỹ năng tiếp thị khách hàng còn yếu kém, hay chính phủ có nhiều ưu tiên khác phải lo hơn  hay lương bổng không khích lệ. Theo tôi đây là ảnh hưởng tàn dư của thời Sô Viết-Stalinism, thiếu tư duy, sáng tạo.

Rời khách sạn khoảng 100 m đã có hàng cà phê Starbucks, rồi gà chiên  KFC, bên kia  đối diện với công viên Pushkin có bồn phun nước  là Mc Donalds.  Đặc biệt phải nói đến đây là cửa hàng Mc Donalds  đầu tiên ở  Moscow và cả nước Nga mở ngày 30 Giêng (January) 1990. Thời ấy là một sự kiện quan trọng, trong những ngày đầu, khách phải sắp hàng 1-2 km dưới trời Đông.  Chỉ  hai  năm sau thì chủ nghĩa Công Sản -Soviet Union  sụp đổ 25/12/1991.

Chuẩn bị khai trương Mc Donald’s , dân Nga sắp hàng dài 1-2 km để vào Mc Donald’s  ngày đầu mở cửa 30/01/1990

Red square-Công Trường Đỏ.

Điện Cẩm Linh (Kremlin) bên trong tường thành với 18 pháo đài kiến trúc khác nhau, bên ngoài là  Công trường đỏ (Red Square)

bản đồ courtesy Wikipedia.

Khi nói đến Red Square, thường người ta nghĩ đến màu đỏ liên hệ đến màu cách mạng cộng sản nhưng thực ra khởi thủy có tên là Pozhar (Poloye) chỉ một vùng đất phế thải, sau được dùng làm chợ  có tên là Torg. Sau đến thế kỷ 17 được đặt là Red Square tới nay, Red có nghĩa là đẹp trong ngôn ngữ Slavic. Red Square và điện Kremlin nói chung là một tổng thể, là trái tim của Nga. Các đường lớn đều tụ điểm về Red Square, nếu Kremlin là nơi nắm giữ quyền hành, Red Square là nơi phô trương quyền hành đó.Red Square là nơi mục kích những sự kiện quan trọng nhất của lịch sử Nga, lể hội, đón tiếp phái đoàn ngoại quốc, biến cố chính trị

Red Square , quảng trường đỏ  và viện bảo tàng Lịch sử quốc gia . Quảng trường có chiều dài bắc nam là 640m , đông tây 130m.

Mời xem video  Công trường Đỏ ngày và đêm

http://www.youtube.com/watch?v=yphC9tKkfTc&feature=channel&list=UL

32– Mộ của Lenin là một khối đá hoa cương màu nâu đậm và nhạt, nằm ngay trong red square được xây dựng xong 1934. Từ khi Lenin chết 27/1/1924 đến 8/1924 khu mộ là  một kiến trúc bằng gỗ. Phía trên lăng là  lể đài, là nơi mà các lảnh tụ cộng sản Sô Viết thường xuất hiện khi có lể hội, duyệt  binh.

Phía sau lăng là khu an táng  tro xương của một số các lảnh tụ Nga trong bức tường  Điện Cẩm Linh, phiá trước là tượng và tên họ những người quá cố như Stalin , Chernhenko, Andropov…

Khu mộ của lảnh đạo Sô Viết, phiá sau lăng mộ Lenin

43- Trung tâm thương mại GUM nằm đối diện với lăng mộ Lenin.  Kiến trúc đẹp,xưa, xây dựng vào thế kỹ 19.

Toà nhà rộng rải nơi mua sắm cấp cao của những người giàu ở Moscow, một điạ điểm mà du khách đến Red square không thể bỏ qua. Nơí đây có nhà hàng ăn, quán cà phê, hàng hiệu đủ loại cho du khách.

40– Nhà thờ Pokrovsky trong công trường Đỏ, còn gọi là Cathedral of the Intercession hay Cathedral  of St Basil The Blessed), biểu tượng của xứ Nga.

Thật ra là một quần thể nhà thờ-đài kỷ niệm gồm có 8 giáo đường xây quanh 1 giáo đường có mái và đài cao nhất (47.5m) the Church of Intercession tất cà đều nằm chung trên nền cao. Năm 1588, một người nghèo ăn mặc rách rưới hoặc trần truồng, chuyên ăn cắp nhà giàu giúp người nghèo tên Basil (được phong thánh năm 1580), được Ivan the Terrible (1530-1584) đem về chôn tại đây, hiên nay trong ngôi thánh đường thứ 10, đó là lý do tại sao quần thể thánh đường này có nhiều tên, mà thông dụng nhất là Cathedral of St Basil The Blessed)

13-Grand Kremlin palace, Nga hoàng (Tsar)  Nicholas I ra lệnh xây cung điện này làm cung vua và gia đình năm  1838

Phía trong điện xây cất và trang trí kiểu thời Trung cổ, tráng lệ nguy nga, tấng trên mặt đất là nơi Tsar và gia đình sinh hoạt, phần trên lầu là những phòng khánh tiết đặt theo tên thánh như St George, St Vladimar …

Bên trong đại điện Cẩm Linh

1-State Armory

Trước khi đến Đại điện Cẩm linh là viện bảo tàng cổ nhất ở Nga, Kho vũ khí cổ  của quốc gia  (State Armory)vì nơi đây trưng bày những mẩu  đã được thu thập ngay ở thế kỷ 14 va 15 , trước khi được chính thức dùng làm nơi giữ và trưng bày những vật kỹ niệm, qúy giá liên quan đến quân sự, các Nga hoàng cận đại (thế kỹ 18, 19, đầu 20)

Trứng Faberge

Hột xoàn và các loại đá quý nữ trang cũa các thời đại Nga hoàng được giữ ở Diamond Fund (quỷ Kim Cương)

Diamond fund là môt khu đặt biệt nằm trong State Armory (muốn xem phải xin phép trước)

3-Ngôi thánh đường này xây khoảng  1485-1489 dùng làm thánh đường cho gia đình Nga hoàng và hoàng tử .

Bên trong chạm trổ nguy nga với nhiều hình tượng đạo giáo

2-Giáo đường Dormiton (Assumption)  trước đây là giáo đường chính của Nga , xây năm 1475-79  Phía trong giáo đường được trang trí bằng hình vẻ cổ xưa đạo giáo, cũng là nơi an nghỉ của những vị lảnh đạo đạo Chính Thống Nga (Russian Orthodox Church).Một trong những trưng bày được nhiều người chú trọng là chiếc ghế ngồi của Nga Hoàng Ivan the Terrible.

5-Giáo đường  của 12 Tông Đồ (Church of the twelve Apostles)

4-Giáo đường Archangel Michael (Cathedral of the Archgengel Michael).

Được dùng làm khu an táng của hoàng tử và Nga hoàng (tsars) thời kỳ trước Peter Đaị  Đế (1712)

7 Tháp chuông điện Cẩm Linh (Kremlin bell tower) . Tháp xây sau thời  Ivan đại đế ,1598-90, cao 80m , coi như là đỉnh cao nhất của Moscow thời đó. Trong tháp chứa 21 quả chuông lớn nhỏ, chuông lớn nhất nặng 70 tấn

Chuông đúc bởi nữ hoàng Anna Ivanovna 1734 nặng 200 tấn, cao 6.14m, đường kính 6.60m, trước để trong tháp chuông, vì tháp cháy nên chuông bị nứt một mảnh to nặng 11,5 tấn. Chỉ được đem ra trình bày trong sân tử năm 1970.

Nặng 40 tấn, dài 5.34m, nòng đại bác 120cm, đường kính đạn 89cm, đây là loại đại bác cổ xưa , lớn nhất. Tuy thế cổ súng này chưa hề được khai hỏa lần nào.

Tượng đá công viên của lảnh tụ Sô Viết một thời.

Xuống trạm Metro ở Park Culture, qua câù Krymskiy đi về hướng Gorky Park, chúng tôi vào Gorky thăm trước và hỏi thăm đường hướng , tiết kiệm thời gian, dĩ nhiên phần đông họ không hiểu tiếng Anh, cuối cùng định bụng chỉ có cách hỏii người trẻ tuổi thì may ra. Đối diện với Gorky park là nhà triển lãm tranh ảnh của nghệ sĩ, đi qua khu này ta sẽ thấy hàng trăm tượng của những lảnh tụ thời Sô Viết.  Một số tượng bị đánh sập gẩy được thu thập bỏ về đây, hoàn cảnh có vẻ tiêu điều, không được chăm sóc.

Một số tài liệu có nói tượng của Trotsky cũng nằm ở đây, nhưng nguời viết không thể tìm được, không có dấu vết, một số nhân viên bán hàng trong công viên được hỏi thì họ cũng trả lời không thấy.

Xem video về  công viên này trên youtube

http://www.youtube.com/watch?v=48lsr4UaxZE&list=UUGaCiPrvSv7ZkdypQNO2KsQ&index=14&feature=plcp

Thăm khu yên nghĩ của Novovichy Convent

Là một trong những tu viện đẹp nhất xứ Nga,  được  Prince Vasily 3  xây cất vào năm 1524, để kỹ niệm chiến thắng 1514 của Nga đối với quân đội  Ba Lan và Lithuania.

Trong công viên có khu an táng cuả người có công, nổi tiếng của Nga trong mọi lảnh vực. Người viết chủ đích đến thăm mộ của 2 nhân vật đã đóng hai vai trò có ảnh hưởng đến tương lai  toàn cầu đó là Boris Yeltsin, người đã có công phá hủy chủ thuyết không tưởng cộng sản, tiếp theo chủ trương cởi mở và đổi mới của Gorbachev (vợ của ông cũng được chôn tại đây), để theo kịp trào lưu thế gìới, người thứ hai là Nikita Krushchev  (1894-1971) người đã quyết định tháo gở hỏa tiển  tấn công đặt trên đất Cuba, tránh được hiễm họa thật sự chiến tranh nguyên tử-hạt nhân với Hoa Kỳ năm 1962 .

Mộ của Raisa Gorbachev, famous wife of Mikhail Gorbachev

Mộ của Nikita Khruschev Bí thư  thứ nhất  Sô Viết 1953-1964

Mộ của Boris Yeltsin, First President of Russia Federation

Thăm mộ lảnh tụ Sô Viết trên youtube

http://www.youtube.com/watch?v=48lsr4UaxZE&list=UUGaCiPrvSv7ZkdypQNO2KsQ&index=14&feature=plcp

Kiến trúc độc đáo, tinh vi của trạm xe điện ngầm

Moscow còn có một hệ thống xe điện ngấm và tiện lợi cho dân chúng. Hầu hết những địa diểm thu hút du khách đều nằm gần trạm xe điện, mổi lần đi là chỉ mua một vé , nơi nào cũng được, không thấy có bán khứ hồi và giá rât rẻ. Có thể nói đây là một trong vài  điểm tích cực của xã hội chủ nghĩa còn để lại, bên cạnh sự chạm trổ , kiến trúc đẹp mắt, tinh vi của một số trạm xe điện ngầm mà có lẻ không đâu trên thế giới sánh được.

Xe điện ngầm  là phương tiên phổ thong, rẻ tiền và tiện nhất trong việc đi lại trong thành phố  15 triệu người, có những interchange stations -trạm thay đổi tuyến đường (ngả 3 ngả 4 )- nơi đây người ta có thể tìm thấy những sinh hoạt như những quán nhỏ bán hàng, đồ ăn và cả những người ca hát dạo hay làm trò vui như những người đóng vai lảnh tụ giả sau đây

Mời xem video xe điện ngầm ở Moscow.

http://www.youtube.com/watch?v=WROjShwa7Yk&feature=channel&list=UL

Mời xem những người chuyên giả các lảnh tụ Nga, bạn có thể chụp ảnh chung với họ mà chỉ phải trả vài trăm rubles (5-10 $Us)

Những người này thường xuất hiện chung, hay riêng rẻ ở các trạm xe đìện ngầm gần công trường đỏ hay trước cổng “phục Sinh”-cổng này là cổng chính vào công trường đỏ- chung quanh tượng thống chế Zhukov, người tướng lảnh tài ba, nhiều công trạng, huy chương nhất của Nga thời thế chiến Hai và giai đọan tiếp theo đó

Mời xem video youtube 

http://www.youtube.com/watch?v=6dAge2zppxI&list=UUGaCiPrvSv7ZkdypQNO2KsQ&index=15&feature=plcp

Một chúc cảm giác bất an hầu như tan biến khi người đón chở ra phi trường đến khách sạn đúng giờ. Đêm trước đó tôi không ngủ yên vì tôi đã đặt xe với cô hướng dẩn, cô hẹn với tôi là sẻ liên lạc trước khi xe đến, nhưng mãi đến đêm này vẩn không thấy tăm hơi, hỏi tiếp tân (reception) thì họ bảo không có tin nhắn. Đến sáng ngày đi ra phi trường, thì tôi nhờ khách sạn liên lạc thì cũng không được, nhưng họ khuyên chắc không sao đâu. Sự lo lắng tuy thế càng tăng theo thời gian gần kề, tôi nói với bà xã nếu họ không đến đúng gìờ thì chỉ nhờ khách sạn giàn xếp thôi.

15 phút trước giờ hẹn, sau khi làm thủ tục rời khách sạn tôi đang lanh quanh thì thấy môt người hơi đứng tuổi có vẻ như muốn tìm kiếm ai  tôi hỏi

-Ông đang tìm người để đưa ra phi trường phải không?

Tôi không nhớ ông đã nói gì chỉ biết chìa  ra môt mảnh giấy có tên vợ chồng tôi.

Chúng tôi thở phào nhẹ nhõm. Suốt đoạn đường ra phi trường ông không nói gì tôi đoán ông không biết tiếng Anh, còn tôi thì miên man không có ý kiến gì rỏ rệt về người Nga-bên ngoài có vẻ hiền lành, hơi dể dải nhưng bên trong thì sao ? Nhưng it nhất có chử tín, kiếu “tín” của người Nga chăng ?.  Đến phi trường ông phụ tôi đám hành lý  và tôi cảm ơn ông “Bol’shoe spasibo”.

Chúng tôi rời Moscow với nhiều ngạc nhiên, thích thú. Russia một đât nước to lớn trải qua bao nhiêu chiến tranh và bất hạnh, có một quá trình lịch sữ vĩ đại đang hồi sinh, đang hội nhập. Đối với du khách, Russia không phải là “Europe” nhưng Russia sẽ để lại ấn tượng khó quên, với trí óc sáng tạo nguơì Nga đã xây dựng  những kiến trúc đền đài, thánh đường nguy nghi, vĩ đại, đóng góp trong nhiều lảnh vực nghệ thuật, khoa học và công nghệ trên thế giới.

Y  Nguyên tháng 6 2012.

ổ